Opis projektu

Dzięki rozwiniętemu rolnictwu oraz gęstej sieci gazowniczej, Polska posiada odpowiedni potencjał, na bazie którego możliwe jest uruchomienie i rozwinięcie produkcji biometanu na szeroką skalę. Posiadamy do tego jedne z lepszych uwarunkowań w Europie, które pozwoliłyby na zrównoważoną produkcję ok. 3-4 mld m3 biometanu rocznie. W kraju funkcjonują także 442 biogazownie (dane za 2024 r.), które mogą w przyszłości zostać przekształcone w biometanownie. Pomimo tak sprzyjających warunków, w Polsce nadal nie odnotowano produkcji tego gazu, a branża boryka się z wieloma barierami.

Biometan jest uszlachetnioną, oczyszczoną formą biogazu, którego właściwości fizykochemiczne są niemal identyczne jak gazu ziemnego. Z powodzeniem może on zastępować gaz ziemny w energetyce, ciepłownictwie czy transporcie. Może być wykorzystywany w tradycyjnej sieci gazowniczej lub w prosty sposób magazynowany i dostarczany w dowolne miejsce. Gaz ten powstaje w wyniku fermentacji beztlenowej materii organicznej. Do jego produkcji nadają się wszelkiego rodzaju bio-odpady: od rolniczych, przemysłowych, przetwórczych, komunalnych aż po domowe resztki spożywcze i odpady ogrodowe. Przyjmuje się, że materia organiczna stanowi aż jedną trzecią krajowych odpadów. Każdy z substratów ma inną kaloryczność, ale każdy z nich może zostać użyty do procesu fermentacji.

Wykorzystanie własnego biometanu w krajowym systemie energetycznym jest więcej niż pożądane. Pozwoliłoby to na ustabilizowanie systemu poprzez zapewnienie rozproszonych, sterowalnych, odnawialnych źródeł energii, które do swojej działalności potrzebują lokalnych dostaw substratu i przyłączenia do sieci gazowniczej. To kluczowe, biorąc pod uwagę odchodzenia od wykorzystywania paliw kopalnych oraz rosnący udział źródeł energii odnawialnej, które są zależne od warunków atmosferycznych i zmieniają swoją dyspozycyjność wraz z porami roku, a także problematyczne magazynowanie energii odnawialnej.

Biometan jest także nową szansą dla rolnictwa i obszarów wiejskich. Kontrolowany proces fermentacji pozwala na zmniejszanie uciążliwości zapachowych, występujących w przypadku hodowli czy rozkładających się odpadów z upraw roślinnych. Rosnąca wiedza i rozwój technologii produkcyjnej oraz coraz większa świadomość, wpływają na popularyzację rozwiązań niwelujących negatywne oddziaływanie biogazowni na otoczenie. Z kolei sprzedaż substratu organicznego stanowi dla rolników dodatkowe źródło dochodu. Poferment powstały w procesie pracy biometanowni z powodzeniem może zastępować, a tym samym ograniczać zużycie nawozów sztucznych.

Kontrolowana fermentacja jest także równoznaczna z ograniczaniem emisji gazów cieplarnianych. W wyniku tzw. emisji unikniętych, biometan może mieć nawet ujemną emisyjność. Gazy cieplarniane, takie jak metan i podtlenek azotu, które dostałyby się do atmosfery bezpośrednio z niezagospodarowanych, rozkładających się substratów, zostają wychwycony i przetworzony na energię lub paliwo. Z kolei dwutlenek węgla, który powstaje w procesie fermentacji, może zostać oczyszczony i wykorzystany ponownie, m.in. w przemyśle spożywczym. Jest to bardzo ważne z punktu widzenia obowiązujących systemów handlu emisjami – posiadanie źródeł energii o ujemnej lub niemal zerowej emisyjności zapewnia dostęp do zielonych certyfikatów i korzystnie wpływa na bilans energetyczny całego systemu – obniżając jego emisyjność i zmniejszając ponoszone z jej tytułu koszty.

Temat biometanu nierozerwalnie łączy się z zagadnieniem gospodarki o obiegu zamkniętym. Podczas gdy gospodarowanie i utylizacja odpadów stanowi rosnący problem, rozwój produkcji biometanu stanowi przesłankę do szerszej dyskusji o możliwościach pożytecznego wykorzystywania odpadów. Biogazownie potrzebują ciągłych dostaw substratów organicznych, a ich masowe zbieranie i skupowanie pozostaje nieuregulowane. System zachęt do segregacji odpadów z pewnością poprawiłby nastawienie społeczeństwa do inwestycji w biometan, a rozwój obrotu substratami byłby impulsem do rozwoju nowych sektorów rolnictwa.

Projekt Dolnośląskiego Instytutu Studiów Energetycznych ma na celu wskazanie najlepszych rozwiązań finansowych, organizacyjnych i formalnych, które mają szansę na przyspieszenie procesu wielkoskalowej produkcji krajowego biometanu, a następnie tworzenia jego rynku. Produkcja biometanu niesie za sobą szereg korzyści dla bezpieczeństwa energetycznego kraju oraz realizacji celów transformacji energetycznej. Konstrukcja rekomendacji oparta zostanie m.in. na doświadczeniach i dobrych praktykach pochodzących z krajów europejskich o rozwiniętej produkcji biometanu oraz współpracą z najlepszymi krajowymi ekspertami. W ramach programu zajmiemy się również identyfikowaniem sposobów na walkę z barierami formalnymi oraz wyzwaniami krajowej polityki energetyczno-klimatycznej.

Poruszymy również niezwykle ważną kwestię edukacji energetycznej, informowania i podnoszenia świadomości społecznej w obliczu istniejącego chaosu informacyjnego oraz dużej dynamiki technologicznej i geopolitycznej.

REKOMENDACJE

WARSZTATY Z EKSPERTAMI

WIZYTA STUDYJNA

MEDIA

Projekt w ramach grantu przyznanego przez European Climate Foundation